Jak obchodzimy się ze swoimi i cudzymi przedmiotami

Od nożyczek i zszywaczy, po klucze do samochodu i telefon – każdego dnia podajemy różne przedmioty innym ludziom. Często próbujemy to robić w taki sposób, by uchwyt lub inna poręczna cecha przedmiotu była skierowana w odpowiednim kierunku do osoby otrzymującej daną rzecz. Najnowsze badania przeprowadzone przez grupę badaczy z University of East Anglia pokazują, że jesteśmy mniej pomocni, gdy musimy podać przedmiot będący naszą własnością.

Podnoszenie przedmiotów stanowi tak rutynową czynność, że zwykle nie myślimy o tym, jak to robimy. Badanie pokazuje, że podejmowane przez nas czynności często zawierają w sobie element prospołeczny. Na przykład: kiedy sami podnosimy kubek, chwytamy za jego uchwyt, bo jest to dla nas najbardziej wygodne. Jednak kiedy musimy komuś go wręczyć, możemy go obrócić w taki sposób, by uchwyt był skierowany w stronę drugiej osoby.

Skojarzenie lub przywiązanie jakie mamy z danym przedmiotem ujawnia się poprzez nasze ruchy w sposób nieintencjonalny kiedy mamy z nim do czynienia – powiedziała badaczka psycholog i główna autorka badania Merryn Constable z University of Toronto. Chęć ułatwienia wykonania czynności drugiej osobie jest w pewien sposób hamowana w przypadku, gdy podawany przez nas przedmiot jest naszą własnością. Jest to jednak tak subtelne, że często przechodzi niezauważalnie.

Constable ze współpracownikami z UEA School of Psychology, próbowała dowiedzieć się, czy konkretne czynniki społeczne, takie jak prawo własności, mogą wpływać na to zachowanie. Czy jesteśmy tak samo pomocni, kiedy podajemy własny kubek jak w przypadku, gdy jest on własnością kogoś innego?

W dwóch eksperymentach badacze rozpatrywali zachowanie podawania przedmiotu wśród 42 par przyjaciół. Tydzień lub dwa tygodnie przed rozpoczęciem eksperymentu każdy uczestnik badania dostawał na własność kubek. Kubki różniły się tylko kolorami. Uczestnikom nakazano używać ich każdego dnia, zarówno w domu, jak i w pracy, pilnując, by nikt inny z nich nie korzystał. Instrukcje te były zadane w celu zapewnienia badanym poczucia własności nad kubkiem.

W trakcie eksperymentu przyjaciele siedzieli przy stole naprzeciwko siebie. Eksperymentator stawiał kubek w konkretnym miejscu na stole. Jednemu z uczestników, wskazanemu jako podający, polecono, by w naturalny sposób podniósł kubek i postawił go przed swoim przyjacielem. W niektórych przypadkach przyjacielowi otrzymującemu kubek powiedziano, by podniósł go za uchwyt. W innych przypadkach badany miał pozostawać nieruchomo.

Ruchy osoby podającej oraz samego kubka  były zróżnicowane losowo, od próby do próby. Wykorzystując system śledzenia ruchu, badacze śledzili pozycję ręki i kubka, osobno dla każdego badanego.

Zgodnie z wnioskami płynącymi z poprzednich badań, ludzie podawali kubek nieco inaczej, zależnie od tego, czy przyjaciel miał zamiar go podnieść. Jeśli podający wiedział, że jego przyjaciel ma zamiar wykonać chwyt, obracał przedmiotem w taki sposób, by jego uchwyt był łatwiej dostępny.

Co interesujące, badacze zauważyli, że osoba podająca swój kubek ustawiała uchwyt mniej precyzyjnie, niż w przypadku gdy przekazywała kubek kogoś innego.

Wyniki tych dwóch badań wskazują, że osoby podające były mniej skłonne do pomocy, gdy podawały własny kubek dla swojego przyjaciela oraz bardziej pomocne wtedy, gdy podawanym przedmiotem była nie ich własność.

Oczekiwaliśmy, że rezultat badań będzie powiązany z częstszym pomaganiem w przypadku, gdy podawany przedmiot jest własnością osoby odbierającej – mówi Constable. Możliwe, że zachowanie prospołeczne zademonstrowane przez naszą grupę badanych było efektem wpływu ich interesowności odnośnie własności przedmiotu.

Te dwa eksperymenty podkreślają ważność skierowania uwagi na kontekst społeczny naszych fizycznych działań:

Wyniki uwidaczniają, jaką rolę mogą odgrywać subtelne czynniki związane z naszym światem społecznym podczas naszych interakcji zarówno z przedmiotami, jak i ludźmi – podsumowuje Constable.

Tłumaczenie: Damian Adamowicz
Źródło: University of East Anglia
Obrazek w nagłówku: Freeimages.com/Julia Freeman-Wolpert
Oryginalne badanie: Abstrakt; Constable M. D., Bayliss A. P., Tipper S. P., Spaniol A. P., Pratt J., Welsh T. N. (2016). Ownership Status Influences the Degree of Joint Facilitatory Behavior. Psychological Science September 1, 2016. doi: 10.1177/0956797616661544