Odkryto neuronalne podłoże wybaczania

Projekt badawczy przeprowadzony w SISSA rzuca światło na rolę konkretnego obszaru mózgu w naszych sądach moralnych. Im bardziej jest on rozwinięty, tym większe zrozumienie wykazujemy wobec osób, które niechcący spowodowali krzywdę.

Sportowiec, który przypadkowo spowodował poważną kontuzję u swojego rywala, roztargniony kierowca, który spowodował wypadek, lub kolega, który omyłkowo popełnił poważny błąd – nawet poza salą sądową wszyscy byliśmy w sytuacjach, w których musieliśmy wyrazić osąd na temat konkretnych zdarzeń opierając się zarówno na podstawie powagi danego wypadku, jak i intencjach osoby, która go spowodowała. Najnowsze badanie z SISSA w Trieste (Włochy), opublikowane w Scientific Reports¸ zajęło się odnalezieniem obszarów w mózgu zaangażowanych w procesy, które skłaniają nas do wybaczania ludziom, którzy poważnie – choć nieumyślnie – narobią zamieszania. Badacze zajęli się szczególnie rolą części mózgu, zwanej przednią bruzdą skroniową górną (anterior superior temporal sulcus; aSTS) i odkryli, że im większa ilość szarej materii w tym obszarze kory, tym jesteśmy bardziej skłonni do wybaczania ludziom, którzy popełnili poważny błąd przez pomyłkę.

Studia behawioralne pokazały nam, że kiedy intencja i wynik akcji są sprzeczne, jak w przypadku zdarzających się poważnych, przypadkowych szkód, ludzie są skłonni do skupiania się bardziej na intencji przy formułowaniu osądu. Jest to mniej więcej uniwersalna własność dojrzałego sądu moralnego między kulturami – mówi Indrajeet Patil, główny autor badania i naukowiec, który zajął się tym badaniem w SISSA zanim przeszedł do Harvard University, gdzie kontynuuje swoją pracę akademicką. Jednakże do tej pory bardzo mało badań zajęło się tym problemem z anatomicznego punktu widzenia, by uzyskać zrozumienie tego, czy różnice w objętości i strukturze pewnych obszarów mózgu mogą wyjaśniać wariacje w sądach moralnych. To badanie miało za zadanie precyzyjnie odkryć ten aspekt.

Grupa badawcza, prowadzona przez Giorgia Silani (Vienna University) we współpracy z Trieste University i Boston College, przeprowadziła 50 wolontariuszy przez kwestionariusz z 36 opowieściami z 4 potencjalnymi sytuacjami. Takimi, w których intencjonalne akcje mogły mieć negatywne lub neutralne skutki oraz takimi, w których przypadkowe akcje mogły mieć negatywne lub neutralne skutki – wyjaśnia Silani. W każdej opowieści uczestnicy mieli za zadanie wyrazić sąd w skali od 1 do 7 i odpowiedzieć na dwa pytania: ‘W jakim stopniu odpowiedzialności osoba w opowieści powinna być postrzegana?’ oraz ‘W jakim stopniu zachowanie osoby z opowieści jest moralnie akceptowalne?’. Wszyscy uczestnicy znajdowali się w rezonansie magnetycznym w celu uzyskania danych funkcjonalnych i strukturalnych ich mózgów. Obrazy uzyskane w ten sposób zostały później poddane analizie w celu zbadania anatomii systemu nerwowego uczestników.

Odkryliśmy, że objętość szarej materii w konkretnym obszarze mózgu znanym jako lewa przednia bruzda skroniowa górna (aSTS) wydaje się wpływać na sądy badanych. Jeszcze konkretnej: im bardziej rozwinięte było aSTS, tym bardziej ludzie byli skłonni do pobłażliwości wobec tych, którzy popełnili szkodę – wyjaśnia Indrajeet Patil. Obszar aSTS był wcześniej znany ze związku ze zdolnością reprezentacji stanów mentalnych (myśli, przekonań, pragnień, itp.) innych ludzi. Nawiązując do naszej konkluzji, osoby z większą ilością szarej materii w aSTS byli w stanie lepiej odtworzyć stany mentalne osób odpowiedzialnych za daną akcję i zrozumieć nieintencjonalną naturę danej szkody. W wyrażeniu sądu są oni w stanie skupić się na tym ostatnim i dać temu priorytet nad wyjątkowo nieprzyjemnymi konsekwencjami danej akcji. Ostatecznie z tego powodu są oni mniej skłonni do surowego potępiania. Jako że strukturalne właściwości mózgu są fizyczną manifestacją naszego dziedzictwa genomowego i środowiska, w którym dorastaliśmy, badania tego rodzaju są pomocne w tworzeniu nowych, ekscytujących hipotez badawczych do rozważań w przyszłych projektach.

Tłumaczenie: Damian Adamowicz
Źródło tekstu i obrazu: Donato Ramani – SISSA
Oryginalne badanie: Otwarty dostęp;  Patil, I. et al. (2017). Neuroanatomical correlates of forgiving unintentional harms. Sci. Rep. 7,45967; doi: 10.1038/srep45967