Stres pourazowy wpływa inaczej na mózgi dziewcząt i chłopców

Badanie naukowców ze Stanford wykazało, że region mózgu integrujący emocje i działania wydaje się przyspieszać dojrzewanie u dorastających dziewcząt z PTSD (post-traumatic stress disorder, z ang. zespół stresu pourazowego), w przeciwieństwie do dojrzewających chłopców.

Nawiązując do nowych badań z Uniwersytetu Medycznego w Stanford z wykorzystaniem obrazowania mózgu, stres pourazowy odmiennie wpływa na mózgi chłopców i dziewcząt.

Badania wskazały różnice między płciami wśród młodzieży z zespołem stresu pourazowego w strukturze wyspy kresomózgowia parzystego (insuli) – regionie mózgu, który wykrywa sygnały z organizmu oraz przetwarza emocje i stany empatii. Insula pomaga zintegrować uczucia, działania oraz kilka innych funkcji mózgu człowieka.

Powyższe odkrycia zostały opublikowane online 11 listopada 2016 r. w czasopiśmie Depression and Anxiety. Badanie to jako pierwsze ukazuje różnice pomiędzy pacjentami płci męskiej i żeńskiej z PTSD w obszarze wyspy kresomózgowia parzystego, zaangażowanym w przetwarzanie emocji i empatii.

Insula wydaje się odgrywać kluczową rolę w rozwoju PTSD – mówi starszy autor badania, Victor Carrion – profesor psychiatrii i nauk behawioralnych na Uniwersytecie Stanford. Zauważona przez nas różnica w mózgach chłopców i dziewcząt, którzy doświadczyli urazów psychologicznych jest istotna, ponieważ może pomóc w wyjaśnianiu odmienności objawów traumy między płciami.

Mniejsza insula u dziewczynek z traumą

Wśród młodych ludzi narażonych na stres traumatyczny, u niektórych rozwija się PTSD, a u niektórych nie. Osoby z PTSD mogą doświadczać wspomnień traumatycznych wydarzeń, unikać miejsc, ludzi oraz rzeczy przypominających im o traumie, a także cierpieć z wielu innych powodów wliczając w to wycofanie społeczne oraz problemy ze snem, czy koncentracją. Wcześniejsze badania wykazały, że kobiety, które doświadczyły traumy są bardziej narażone na rozwój PTSD niż doświadczający jej chłopcy, jednak badacze nie są w stanie określić dlaczego.

Zespół badawczy przeprowadził skany MRI mózgu wśród 59 uczestników badania w wieku od 9 do 17 lat. Trzydzieści z nich – 14 dziewcząt i 16 chłopców – wykazywało symptomy traumy, a 29 pozostałych – grupa kontrolna 15 dziewcząt i 14 chłopców takich symptomów nie wykazywało. Wszystkie badane osoby były w zbliżonym wieku oraz miały podobny iloraz inteligencji. Wśród uczestników z traumą, 5 doświadczyło jednego epizodu traumy, podczas gdy pozostałych 25 doświadczyło dwóch lub więcej epizodów, lub zostały narażone na traumę przewlekłą.

Naukowcy nie zauważyli różnic w strukturze mózgu u chłopców i dziewcząt z grupy kontrolnej. Jednak wśród dziewcząt i chłopców po traumie zauważono zróżnicowanie w obszarze insuli, zwanym bruzdą okrągła przednią. Miała ona większą powierzchnię i objętość u chłopców z traumą, niż u chłopców z grupy kontrolnej. Ponadto, u dziewczynek z traumą obszar ten był mniejszy, niż u dziewczynek z grupy kontrolnej.

Odkrycie może pomóc lekarzom

Ważnym jest, by osoby pracujące z młodzieżą po przebytej traumie, brali pod uwagę różnicę płci – mówi dr Megan Klabunde, główna autorka badania oraz wykładowca nauk psychiatrycznych i behawioralnych. Nasze wyniki sugerują, że dziewczęta i chłopcy mogą wykazywać odmienne objawy traumy, będą więc czerpać korzyści z różnych sposobów podejścia do leczenia.

Insula zazwyczaj przechodzi zmiany w okresie dzieciństwa oraz dojrzewania, przy czym jej objętość zmniejsza się wraz z wiekiem. Zatem badania sugerują, iż stres traumatyczny może przyczynić się do przyspieszonego starzenia się insuli u dziewczynek z rozwijającym się PTSD, mówi dr Klabunde. Istnieją badania, które sugerują, że wysoki poziom stresu może przyczynić się do wcześniejszego dojrzewania u dziewcząt.

Badacze dostrzegli również, że ich praca może pomóc naukowcom zrozumieć, jak przeżywanie traumy różni się między płciami pod względem regulowania emocji. Poprzez lepsze zrozumienie różnic występujących między płciami w obszarze mózgu zaangażowanym w przetwarzanie emocji, lekarze i naukowcy będą w stanie opracować bardziej wyspecjalizowane programy leczenia traumy i rozregulowania emocjonalnego, dostosowane do płci.

Aby jeszcze lepiej to wszystko zrozumieć, istnieje potrzeba realizacji długoterminowych badań nad młodymi ludźmi obojga płci, którzy przeżyli traumę, mówią badacze. Wskazują także na potrzebę przeprowadzenia badań, które pokażą odmienne objawy PTSD u chłopców i dziewcząt, jak również sprawdzą skuteczność zastosowania odmiennej dla obu płci terapii.

Tłumaczenie: Aleksandra J. Lewandowska
Źródło tekstu: Erin Digitale – Stanford
Obrazek w nagłówku: anthony kelly flickr.com
Oryginalne badanie: Abstrakt; Klabunde M., Weems C. F., Raman M., Carrion V. G., (2016) The moderating effects  of sex on insula subdivision structure in youth with posttraumatic stress symptoms, Depression and Anxiety, doi:10.1002/da.22577